Vis

Veel vissen zijn bedreigd met uitsterven. Het vangen van vis kost afhankelijk van de vangtechniek veel energie. Daarnaast kost ook kweken, transporteren en koelen van vis veel energie. Indien je wilt weten welke vis met welke techniek wordt gevangen kun je de VISwijzer inkijken. De VISwijzer is opgesteld door Stichting De Noordzee en WNF. Stichting De Noordzee is een onafhankelijke natuur- en milieuorganisatie, die zich inzet voor een schone en mooie Noordzee.

Waar houdt de VISwijzer rekening mee?
Elke vissoort wordt apart beoordeeld. De beoordelingsmethode bestaat uit criteria voor wildgevangen vissoorten en criteria voor gekweekte vissoorten.

www.goedevis.nl, Stichting De Noordzee, Utrecht, 2011

In onderstaande lijst vindt u de vissen die beoordeeld zijn als Prima keuze door Stichting De Noordzee [1] .

• Harder Waddenzee, Vismethode: Staand want
• Kabeljauw Oostzee, Vismethode: Staand want, Lijnen
• Koolvis NO deel atl. oceaan, Vismethode: Lijnen
• Kreeft Oosterschelde, Vismethode: Fuiken
• Schelvis Ijsland, Vismethode: bodemvisserij, maar ook met lijnen, bij AH zeker[2] 
• Zeebaars (Nederland, Noordzee), Vismethode: Lijnenvisserij, maar ook bodemvisserij
• Zwaardvis (NW Atl. Oceaan), handlijn of harpoen

• Claresse of Meerval Nederland, methode: Kweek, recirculatiesysteem
• Forel Biologisch Nederland, België, methode: Kweek, Doorstroomsystemen, Gesloten systemen, Kooien in zee, Kooien in rivier
• Mossel Nederland, methode: Kweek, hangcultuur, maar ook bodemtrawl
• Oester Nederland, methode: Bodemkweek
• Tarbot, kweek Nederland, methode: Kweek, recirculatiesysteem
  
• Tilapia Nederland, België, methode: Kweek, recirculatiesysteem

• Victoriabaars (Tanzania), Naturland
• Rivierkreeft (China), Fuiken
• Tonijn Albacore (Stille Oceaan), lijnen
• Tonijn Skipjjack (Oost atl., Stille en Ind. Oceaan.), lijnen

Let op: De vangstmethode en/of afkomst bepaald of een vis het label Prima Keuze krijgt. Let daar dus op in de winkel. Zo is schelvis met lijnen gevangen prima, maar met bodemvisserij al weer tweede keuze. Het is belangrijk de VISwijzer zelf jaarlijks opnieuw te bekijken, aangezien er nieuwe ontwikkelingen kunnen zijn die van invloed zijn op de diverse vissen.

MSC MSC staat voor Marine Stewardship Council en is vergelijkbaar met het FSC-keurmerk voor hout uit goedbeheerde bossen. Wie een vis of visproduct koopt met het MSC-keurmerk weet dat deze vis verantwoord is gevangen en dat de natuur gespaard is gebleven. Het keurmerk is herkenbaar aan het blauwe logo. De klant kan ervan uit gaan dat de vis ook daadwerkelijk afkomstig is van vissers die op een duurzame manier vissen; er is geen sprake van overbevissing, schade aan de bodem of te veel bijvangst. MSC-vis staat in de eerste kolom van de VISwijzer.

ASC Het Wereld Natuur Fonds en het Initiatief Duurzame Handel (IDH) werken aan de oprichting van de Aquaculture Stewardship Council (ASC). ASC wordt een onafhankelijke organisatie voor het certificeren van duurzame kweekvis. [5]

Wat is de belasting op het milieu van de diverse vissoorten?

De VISwijzer geeft over een aantal zaken geen informatie. Over de VISWijzer: “Er is geen rekening gehouden met het energiegebruik in de visserijfase. De ketenschakels, na de landing aan wal (zoals transport, verwerking en verpakking) zijn eveneens niet meegenomen in de VISwijzer” [6].

Door Blonk Milieuadvies zijn 2 rapportages gemaakt waarin meerdere populaire vissoorten op hun milieueffecten zijn vergeleken [7] . Blonk betrekt in het energiegebruik over de keten van vis:

• Energie inhoud van fossiele brandstoffen die nodig zijn voor vangst, koeling, verwerking en transport van visproducten
• Energiegebruik voor productie van elektriciteit en fossiele brandstoffen
• Energiegebruik voor de productie van verpakkingen

Tabel Blonk milieuadvies, milieueffecten van vis

Wilde vis (niet-kweek): Voor een belangrijk deel wordt de energie-belasting op het milieu door de vangstmethode bepaald. Methodes waarbij netten over de bodem slepen (bodemvisserij, boomkor), veroorzaken veel bodem-schade en vergen veel brandstof. Vissen die niet op de bodem leven, pelagische soorten genoemd, hoeven niet met bodemnetten gevangen te worden en vergen automatisch minder energie-belasting (ringnetten /purse seine, lijnenvisserij, staand want).

Omdat niet alle vissen zijn meegenomen in de analyse van Blonk is door de auteur een aanname gedaan over de milieubelasting, gebaseerd op de vangstmethode. Aangenomen is pelagische soorten uit N-Europa  evenveel energie verbruiken als het vissen op haring uit N-Europa met ringnetten. In tabel 2 in de Appendix zijn deze aannames verwerkt.

Kweekvis: Ten aanzien van kweek zijn er alleen cijfers bekend van Pangasius (Kweek, Vietnam) en Zalm (Kweek, Noorwegen). Panga zit net boven de waarde van kipfilet, Nederlandse kweekvissen hebben waaarschijnlijk minder transport- en koelkosten. Je zou daaruit kunnen concluderen dat Nederlandse kweekvissen onder of rond het niveau van kipfilet uitkomen.

Conclusie / aan te bevelen vissoorten:

[1] www.noordzee.nl, september 2011
[2] www.ah.nl/artikel?trg=albertheijn/article.waarden.duurzaamheid.vissoort, zie ook http://www.c1000.nl/over-c1000/duurzame-vis
[3] Tong staat er slecht voor in de Noordzee, om die reden wordt deze niet verder meegenomen.
[4] http://www.wnf.nl
[5] http://www.wnf.nl
[6] Milieueffecten van enkele populaire vissoorten, Blonk Milieuadvies, Mei 2009, H.Blonk, B. Luske, A. Kool
[7] Vervallen
[8] Milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten, Blonk Milieuadvies, oktober 2008, H.Blonk, B. Luske, A. Kool
[9] Vertaald naar de energie voor haring berekend door Gerbens-Leenes, P.W. GroenKookboek. Groningen: RuG, 2000  is dat 53,3 MJ/kg
[10] Vertaald naar de energie voor kipfilet berekend door Gerbens-Leenes is dat grofweg 86 MJ/kg